15వ అధ్యాయము: పురుషోత్తమ యోగము

ఇంతకు క్రితం అధ్యాయములో, ప్రకృతి త్రిగుణములకు అతీతులమవటం ద్వారా భగవత్ లక్ష్యమును చేరుకోవచ్చు అని శ్రీ కృష్ణుడు వివరించి ఉన్నాడు. అనన్య భక్తిలో నిమగ్నమవటమే త్రి-గుణములకు అతీతులమై పోవటానికి ఉన్న అద్భుతమైన పద్ధతి అని కూడా చెప్పి ఉన్నాడు. ఇటువంటి భక్తిలో నిమగ్నమవటానికి, మనము మనస్సుని ఈ ప్రపంచం నుండి దూరం చేసి దానిని భగవంతుని యందే నిమగ్నం చేయాలి. అందుకే, ఈ ప్రపంచం యొక్క స్వభావాన్ని తెలుసుకోవటం చాలా ఆవశ్యకం.
ఈ అధ్యాయంలో, అర్జునుడికి భౌతిక జగత్తు పట్ల వైరాగ్యం పెంపొందించటానికి సహాయం చేయటానికి, శ్రీ కృష్ణుడు, ఈ యొక్క భౌతిక జగత్తుని తద్రూప ఉపమానముతో వివరిస్తున్నాడు. భౌతిక జగత్తుని ఒక తల క్రిందులుగా ఉండే అశ్వత్థ వృక్షం (రావిచెట్టు) తో పోల్చుతున్నాడు. బద్ధ జీవాత్మ - ఆ వృక్షం ఎక్కడి నుండి వచ్చినదో, ఎప్పటినుండి ఇది ఉందో, అది ఎట్లా పెరుగుతూనే ఉంటుందో తెలుసుకోకుండానే - ఒక జన్మ నుండి ఇంకో జన్మకు ఆ చెట్టు కొమ్మలలో పైకీ క్రిందికీ తిరుగుతూనే ఉంటుంది. ఆ చెట్టు యొక్క వేర్లు పైకి ఉంటాయి, ఎందుకంటే దాని యొక్క మూలం భగవంతునిలో ఉంది కాబట్టి. వేదములలో చెప్పబడిన కామ్య కర్మలు ఆ చెట్టుకి ఆకులలాంటివి. ఆ చెట్టుకి పోషణ, ప్రకృతి యొక్క త్రి-గుణములు. ఈ గుణములు ఇంద్రియ విషయములను సృష్టిస్తాయి, అవి ఈ చెట్టుకు అంకురముల (మొగ్గ) వంటివి. ఈ అంకురములు, ఊడలను (aerial roots) ని జనింపచేస్తాయి. అవి వృక్షమును మరింత విస్తరింపచేస్తాయి. ఈ అధ్యాయము, ఈ ఉపమానం ఆధారంగా - భౌతిక ప్రపంచంలో క్లేశములకు గురయ్యే జీవాత్మ, భౌతిక అస్తిత్వములో ఉండే జగత్తు యొక్క నిజ స్వరూపము యొక్క అజ్ఞానము వలన, మరింత దానిలో ఎలా చిక్కుకుని పోతుందో - విస్తారముగా వివరిస్తుంది. వైరాగ్యము అనే గొడ్డలి సహాయంతో ఈ వృక్షాన్ని కొట్టివేయాలి అని శ్రీ కృష్ణుడు చెప్తున్నాడు. ఆ తరువాత మనం ఆ చెట్టు యొక్క మూలం కోసం వెతకాలి; అది స్వయంగా భగవంతుడే. ఆ మూలాన్ని తెలుసుకున్న పిదప ఆయనకి ఈ అధ్యాయములో చెప్పబడిన విధముగా శరణాగతి చేయాలి; అప్పుడు మనము ఆ భగవంతుని యొక్క దివ్య ధామముని చేరుకుంటాము, ఆ తదుపరి మళ్ళీ ఇక ఈ భౌతిక జగత్తులోకి రాము.
    శ్రీ కృష్ణుడు ఇక తదుపరి, తనయొక్క నిత్య సనాతనమైన అంశములైన, ఈ జగత్తులో ఉన్న జీవాత్మలు, దివ్యమైనవని వివరిస్తున్నాడు. కానీ, భౌతిక ప్రకృతి చే బద్ధులైపోయి, మనస్సుతో కలిపి ఆరు ఇంద్రియములచే అవి కష్టాలను అనుభవిస్తున్నాయి. జీవాత్మ దివ్యమైనది అయినా, అది ఎలా ఇంద్రియముల యొక్క భౌతిక విషయములను భోగిస్తూ ఉంటుందో వివరిస్తున్నాడు. ఆత్మ మరణ సమయంలో ఇంకొక శరీరములోనికి, తన ప్రస్తుత జన్మ యొక్క మనస్సు మరియు ఇంద్రియములతో సహా, ఎలా ప్రవేశిస్తుందో వివరిస్తాడు. అజ్ఞానులు తమ దేహములోని ఆత్మను గుర్తించరు; మరియు అది మరణ సమయంలో వెళ్లిపోవటాన్ని కూడా గుర్తించరు. కానీ యోగులు తమ యొక్క జ్ఞాన-చక్షువులచే మరియు పవిత్రమైన మనస్సుచే దానిని గ్రహిస్తారు. అదే విధంగా భగవంతుడు కూడా తన సృష్టిలో అంతటా ఉంటాడు; కానీ ఆయనను జ్ఞాన చక్షువులచే తెలుసుకోవాలి. అంతటా వ్యక్తమయ్యే ఆయన యొక్క విభూతుల ద్వారా జగత్తులో భగవంతుని యొక్క అస్తిత్వమును మనము ఎలా తెలుసుకోవచ్చో శ్రీ కృష్ణుడు తెలియచేస్తాడు. క్షరము, అక్షరము మరియు పురుషోత్తమ అనే పదముల వివరణతో ఈ అధ్యాయం ముగుస్తుంది. 'క్షరము' అంటే భౌతిక జగత్తులోని నశించిపోయే జీవరాశులు. 'అక్షరము' అంటే భగవంతుని దివ్య ధామములో ఉన్న విముక్తి పొందిన జీవులు. 'పురుషోత్తమ' అంటే సర్వోత్కృష్ట భగవానుడు, ఆయనే మార్పులేని నియామకుడు మరియు పోషకుడు. ఆయన క్షర మరియు అక్షర జీవులకు అతీతుడు. ఆయన మనసారా ఆరాధించబడాలి.